Kök Hücre Tedavisi

Kök hücre araştırmalarının gelişmesi ve yaygınlaşmasıyla beraber hem tıpta hem de estetik alanında pek çok kullanım alanı bulunan kök hücre tedavisi yeni bir tedavi yöntemi olmasıyla hakkında sorular doğuruyor.

Halk arasında çoğunlukla kemik iliği nakliyle tanınan kök hücre tedavisinde aslında pek çok farklı dokudan alınabilecek farklı kök hücre cinslerinden ve farklı tedavi süreçlerinden faydalanılmakta. Ayrıca tedavide başka bir donörden alınan kök hücreler kullanılabileceği gibi reaksiyonları önlemek amacıyla uygun durumlarda kişinin kendi kök hücreleri de kullanılabilir.

Günümüzde anne karnından alınan kök hücreler ileride ortaya çıkabilecek rahatsızlıkların en etkili tedavisi için uzun yıllar saklanabilmektedir. Giderek gelişen teknolojiyle beraber artık üç boyutlu doku ve organ modellemeleri için kök hücreler kullanılabilir hale gelmiştir.

Kök hücre tedavisi, tıbbın yeni ve heyecan verici bir alanıdır. Vücudun tüm doku ve organlarında bulunan özel hücre türleri olan kök hücreler ile durumların tedavisini içerir.Kök hücreler kendi vücudunuzdan toplanabilir veya bir donörden elde edilebilir. Daha sonra hasarlı dokuyu onarmak için kullanılabilirler veya hastalıkları tedavi etmek için kullanılabilecek daha olgun hücrelere dönüştürülebilirler.

Kök hücreler, vücutta bulundukları yere ve çevrelerinden aldıkları sinyallere bağlı olarak, birçok farklı türde olgun hücreye dönüşme yeteneğine sahiptir. Kök hücrelerin diğer olgun hücre tiplerine dönüşme sürecine farklılaşma denir.

Kök Hücre Tedavisi Nedir?

Kök hücreler normal vücut hücrelerinden farklı olarak bölünme, yenilenme ve özellikle de farklılaşma yeteneği üst düzeyde olan özel hücrelerdir. Henüz şekil alan embriyoda bulunan bu hücreler yetişkinlerde ise kandan, yağ dokusundan, kemik iliği veya omurilik gibi farklı bölgelerden elde edilebilmektedir.

Doku ve organların travmaya bağlı zedelenmesinden genetik kan hastalıklarına kadar oldukça geniş bir yelpazedeki rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan kök hücrelerin cilt dokularında yenilenmeyi sağladığı için yaşlanma karşıtı ve yara izi tedavisi gibi estetik işlemlerde kullanımı da giderek yaygınlaşmakta.

 Kısmen yeni ve önü çok açık bir alan olan kök hücre tedavisi araştırmaları ise oldukça umut vat ediyor. Giderek daha verimli sonuç alınabilecek hale gelmesi beklenen kök hücre tedavilerinin yakın bir gelecekte daha da yaygınlaşarak hem maliyetinin azalması hem de ulaşılabilirliğinin artması oldukça olası gözüküyor.     

Kök hücre tedavisi, kanser de dahil olmak üzere hastalıkları tedavi etme şeklimizde devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Kök hücreler, özelleşmiş hücrelere ve dokulara yol açabilen farklılaşmamış hücrelerdir. Diğer farklılaşmamış hücre tiplerinden farklı olarak, kök hücreler vücuttaki herhangi bir hücre tipine dönüşme konusunda eşsiz bir yeteneğe sahiptir.

Bazı durumlarda, kök hücre tedavileri, bir hastaya kendi hasat edilmiş kök hücrelerinin (“otolog” tedavi) enjekte edilmesini içerir. Diğer durumlarda, toplanan kök hücreler kemoterapi veya radyasyon tedavisi (“allojenik” tedavi) almış bir hastaya enjekte edilir.

Kök Hücre Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tek bir prosedürden oluşmayan kök hücre tedavisi amacına göre pek çok farklı şekil alabilmekte. Genellikle lokal anesteziyle donörden, ya da kişinin kendi kök hücrelerinin kullanılması durumunda kişiden alınan hücreler sterilize edilerek laboratuvara gönderilmekte ve burada gereken süre boyunca çoğaltıp belli işlemlerden geçerek kullanıma hazır kök hücreler elde edilmektedir.

Kök hücre alımı ve eldesi kök hücrenin cinsine ve alındığı bölgeye göre değişir; örneğin, yağ dokudan elde edilecek kök hücreler şırınga yardımıyla dokudan alındıktan sonra çoğaltılıp kolajenaz enzimiyle ayrıştırılırken kan verecek donörlerin kök hücrelerin kana karışmasını sağlayacak bir ilacı kısa süreliğine kullanması gerekebilir. Elde edilen kök hücreler ise duruma göre bir veya birkaç seferde dokuya ya da organa enjekte edilebilir.

Kök Hücre Tedavisinde Dikkat Edilecekler Nelerdir?

Kök hücre tedavisinin uygulanacağı kişi öncesinde kendi durumu ve uygulanacak tedaviden alabileceği sonuçlar hakkında bilgi almalı, beklentilerini bu bilgilendirmenin sonucuna göre yönetmelidir. Ayrıca tedavinin sonucunun çok yüksek oranda kişinin yaşam tarzına,  yediklerine, alışkanlıklarına ve aktivite düzeylerine bağlı olduğunun farkında olunmalı, tedavi sonrasında bunlara çok dikkat edilmelidir.

Kök hücre tedavisi genellikle hemen sonuç vermez ve sonuçlarının ortaya çıkma süresi uygulan tedavinin detaylarına göre değişebilir, bu konuda yine hastanın bilgilendirilmesi çok önemlidir. Kök hücre alımı ve enjeksiyonu sırasında kullanılan iğneler morarma ve şişme gibi geçici yan etkilere sebep olabilir ya da lokal anestezi yöntemleri bazı kişilerde alerjik reaksiyona sebep olabilir. Eğer kök hücre tedavisinin ardından ateş, ağrı kesicilerin geçiremediği şiddetli ağrılar, mide bulantısı gibi yan etkiler hissedilirse hemen doktorunuzla konuşmalısınız.